ماجرای به فلک بستن تاجر قند،سید هاشم هاشمی
وقایع مهم اقتصادی پیش از انقلاب مشروطه
برخی از وقایع اقتصادی در عصر قاجاریه قبل از انقلاب، زمینه را برای اعتراضات گسترده و همراهی عامه مردم، روشنفکران، علما و روحانیت و اصناف و بازاریان فراهم کرد و روند جنبش را تسریع بخشید در زیر به یکی از این اتفاقات یعنی ماجرای فلک شدن تاجر قند،هاشم هاشمی اشاره خواهد شد.
در اثر جنگ روسیه و ژاپن، قند که از روسیه به ایران میآمد، گران شد. حاکم تهران یکی از بازرگانان نیکوکار تهران به نام “سید هاشم هاشمی” معروف به سید قندی را مسئول این گرانی شناخت و تاجر قند،هاشم هاشمی را به فک بست.
بازاریان در اعتراض به این ستمگری شاه و به فلک بستن تاجر قند اجتماع کردند. در اجتماع روز بعد سید جمال الدین اصفهانی به منبر رفت و به این موضوع اعتراض نمود. فردای آن روز نیز آیتالله بهبهانی و آیتالله طباطبایی با خانواده خود به همراه عدهای دیگر از علما و طلبهها روانه حرم شاهعبدالعظیم شدند. بازارهای شاه عبدالعظیم و تهران هم تعطیل شدند. اتفاقات دیگری از جمله شهادت یک طلبه و شهادت عدهای دیگر در مراسم تشیع جنازه وی، منجر به اجتماع مردم در مسجد شاه شد. به دنبال سرکوب اجتماع کنندگان در مسجد شاه آنها مجبور به خروج از تهران و بستنشستن در قم شدند. علمای تبریز و نجف به شاه تلگرام زدند. شاه در پاسخ به تلگرام علمای تبریز، اطمینان به برگشت علمای بستنشین داد و نیز طولی نکشید که در روز یکشنبه 13 مرداد 1285 ه.ش. فرمان مشروطه را صادر کرد (ذاکر حسین، 1384: 7-13).
برگزفته از کتاب مشروطه
اصناف از انقلاب مشروطیت ایران تا انقراض قاجاریه (۱۲۸۵ش – ۱۳۰۴ش)
نویسنده: حجت فلاحتوتکار
نشر: صدرا
این کتاب فعالیتهای اصناف را در پنج بخش شامل منابع و تحقیقات، دوره اول مجلس، دوره دوم مجلس، از پایان مجلس دوم تا کودتای ۱۲۹۹ شمسی و از کودتای ۱۲۹۹ شمسی تا انقراض قاجاریه بیان کرده است.
در پیشگفتار آمده است اصناف نقش مهمی در تحولات تاریخ معاصر ایران از انقلاب مشروطیت تا انقلاب اسلامی داشته اند. اصناف به مثابه بخشی از طبقه متوسط سنتی در جنبش های اجتماعی با کنشگران ضد استبداد – ضد استعمار همگامی نشان دادند.